Sağlık taraması nedir sorusu özellikle yeni işe girişlerde, personel adaylarının en çok arattığı konulardan biridir. Bütün firmalar, işe alım öncesinde personel adaylarından işe giriş sağlık raporu talep etmektedir. Bu yazımızda sizler için sağlık taramasına dair detaylı bir rehber hazırladık. Sağlık raporu alımıyla ilgili detaylar iş sağlığı ve güvenliği yönetmelikleri çerçevesinde düzenlenmiştir.
Sağlık Taraması;
Sağlık taraması, çalışanların işe başlamadan önce yapacakları işe uygunluğunu değerlendirmek için işyeri hekimi tarafından gerçekleştirilen bir süreçtir.
1- Çalışanların işe başlamadan önce, sağlığının yapacağı işe uygun olup olmadığının tespit edilmesi için,
2- Çalışanların yaptığı işi ve çalıştığı ortamı göz önünde bulundurularak, işyeri hekiminin belirli aralıklarla yapılmasına gerek gördüğü,
sağlık tetkikleridir.
Sağlık taramaları, iş sağlığı ve güvenliği kapsamında hayati bir öneme sahiptir ve düzenli olarak yapılması çalışanların uzun vadeli sağlığını korur.
Sağlık Taramasının Amacı;
Sağlık taramalarının temel amacı, iş yerinde oluşabilecek riskleri minimum seviyeye indirmek ve çalışanların iş ortamındaki sağlık durumlarını düzenli olarak kontrol altında tutmaktır.
1- Çalışanların sağlık durumunun yapacağı işe ve çalışacağı ortama uygunluğunun,
2- Çalışanlardan var olan veya olabilecek sağlık sorunlarının ve meslek hastalıklarının takip edilmesi, erken teşhis ve önlem alınmasını,
3- Çalışanların iş kazasında ve meslek hastalıklarında korunması,
4- Her çalışanın ayrı ayrı sağlık kayıtlarının raporlanması ve muhafazasını,
sağlamaktır.
Bu süreç, iş sağlığı ve güvenliği yönetmelikleri kapsamında, çalışanların uzun vadeli iş performansını koruma ve meslek hastalıklarını önleme açısından kritik bir rol oynamaktadır. Ayrıca, OSGB hizmetinin temel amaçlarından olan KORUYUCU HEKİMLİK hizmetine de katkı sağlamaktır.
Sağlık Taramasının Kapsamı ve Sıklığı:
Çalışanın iş koluna, maruz kalabileceği risklere ve sağlık geçmişine bağlı olarak değişiklik göstermektedir.
Çalışanlara yapılacak sağlık taraması işkoluna, yapılan işe, çalışma ortamına ve çalışanın sağlık sorunlarına göre farklılık göstermektedir. Bunu örnekle açıklayacak olursak;
· Yemekhane çalışanında, çay ve yemek servisi yapanlarda,
· Gürültülü, tozlu ve titreşimli ortamda çalışanlarda,
· Gazlı ortamda (kaynak vb.) çalışanlarda,
· Boyahane ve kumlamada çalışanlarda,
· Ofis ve büro çalışanlarda
· Asbest söküm, yıkım vb. işlerde çalışmalarda,
· Biyolojik etkenlere maruz kalan çalışanlarda,
vb. iş kolları ile çalışma ortamları göz önünde bulundurularak, çalışanların Sağlık Taramasının Kapsamı ve Sıklığı farklılık arz etmektedir.
İş sağlığı ve güvenliği kapsamında düzenli yapılan sağlık taramaları, çalışanların iş kazaları ve meslek hastalıklarından korunmasına önemli ölçüde katkı sağlar.
Sağlık Taramasının Çeşidi ve İçeriği:
Sağlık taraması, çalışanların fiziksel ve mesleki uygunluğunu belirlemek için kapsamlı testlerden oluşan bir süreçtir ve sektörün risk derecesine göre çeşitlilik göstermektedir.
Çalışanlara sağlık taraması kapsamında nelerin yapılması gerektiğine işyeri hekimleri, işyerinin risk değerlendirmesi, ortam ölçümleri, çalışanın sağlık problemleri, sektörle ilgili yaşanmış olan sağlık sorunlarının istatistiği vb. bilgileri göz önünde bulundurarak karar verirler.
Sağlık taramasında ilk akla gelen 4’lü taramadır. Bunlar; Akciğer Grafisi, SFT (solunum fonksiyon testi), Odyo ve Tam Kan Testi’dir.
Bunlara ilave olarak, böbrek fonksiyon testleri, akciğer fonksiyon testleri, EKG (elektrokardiyografi) ile çalışma koşulları ve maruziyetleri göz önünde bulundurularak vb. testler de yaptırılmalıdır.
İşyeri ortamındaki risk faktörlerine göre belirlenen bu testler, çalışanların sağlığını koruma ve iş ortamına uygunluğunu sağlama açısından büyük bir öneme sahiptir.
Sağlık Taraması Nerede Yaptırılır?
Sağlık taraması, iş yerinin ihtiyacına ve çalışanların iş kollarına göre farklı merkezlerde gerçekleştirilebilir ve bu süreç iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin bir parçasıdır.
Mobil Sağlık Araçlarında, Basit Hizmet Laboratuvarlarında, Tıp Merkezlerinde ve Hastanelerde yaptırılabilir. Bu seçenekler, işverenlerin yasal gereklilikleri yerine getirirken aynı zamanda çalışan sağlığını korumasına olanak tanır.
Sağlık taramasının gerçekleştirildiği ortamın donanımlı ve profesyonel olması, çalışan sağlığı açısından kritik bir öneme sahiptir.
Sağlık Taraması Hangi Aralıklarla Yapılmalıdır?
İş yerinin tehlike sınıfına ve çalışanların maruz kalabilecekleri risklere göre belirli aralıklarla yapılmalıdır.
Sağlık taramalarında genel kabul; Çok tehlikeli işyerinde çalışanlarda en az 1 yılda, tehlikeli işyerinde çalışanlarda en az 3 yılda, az tehlikeli işyerinde çalışanlardan en az 5 yılda bir yaptırılır. Bu süreleri işyeri hekimi ortama ve çalışma koşullarına göre daha erkene alabilir. Sağlık
Örneklerle Açıklayacak Olursak:
1- Asbestle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik’ te
Sağlık gözetimi
MADDE 16 – (1) …
a) … “İşyeri hekimi, risk değerlendirmesi ve ölçüm sonuçlarını dikkate alarak çalışanların sağlık durumlarını değerlendirir ve değerlendirme sonucuna göre akciğer radyografilerini uygun sürelerle tekrarlar, bu süre 2 yılı aşamaz” denilmektedir.
Kayıtların tutulması
MADDE 17 – (1) …
b) Asbest tozuna maruziyetin sona ermesinden sonra kayıtlar en az 40 yıl süreyle saklanır.
2- Biyolojik Etkenlere Maruziyet Risklerinin Önlenmesi Hakkında Yönetmelik’ te
Sağlık gözetimi
MADDE 16 – …
(5) Sağlık gözetiminin yapıldığı bu durumlarda, kişisel tıbbi kayıtlar, maruziyetin son bulmasından sonra en az 15 yıl süre ile saklanır. 13’üncü maddenin ikinci fıkrasında belirtilen özel durumlarda kişisel tıbbi kayıtlar bilinen son maruziyetten itibaren 40 yıl süre ile saklanır.
3- Kanserojen veya Mutajen Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik’ te
Kayıtların saklanması
MADDE 17 – …
(1) 14’üncü ve 16’ncı maddelerde belirtilen kayıtlar maruziyetin sona ermesinden sonra en az 40 yıl süre ile saklanır.
4- İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliği’ nde
İşverenin sağlık ve güvenlik kayıtları ve onaylı deftere ilişkin yükümlülükleri
MADDE 7 – (1) İşveren ilgili mevzuatta belirlenen süreler saklı kalmak kaydıyla;
a) İşyerinde yürütülen iş sağlığı ve güvenliği faaliyetlerine ilişkin her türlü kaydı,
b) İşten ayrılma tarihinden itibaren en az 15 yıl süreyle çalışanların kişisel sağlık dosyalarını,
saklar denilmektedir.
Sağlık Tarama Kayıtları Nerede Muhafaza Edilmelidir?
Sağlık tarama kayıtları, çalışanların mahremiyetini korumak ve mevzuat gerekliliklerini yerine getirmek için uygun şekilde saklanmalıdır. İşveren veya işveren temsilcisinin sorumluluğunda, işyeri hekimi tarafından kilitli dolapta muhafaza edilir. Yetkisiz kişilerin erişimi engellenir.
Bu kayıtların güvenli şekilde saklanması, iş sağlığı ve güvenliği süreçlerinin etkin bir şekilde yürütülmesi için hayati öneme sahiptir.
